Malta - Obiekty megalityczne

Historia kolonizacji Malty sięga 5200 p.n.e. Pierwsze maltańskie, megalityczne obiekty zostały wzniesione około 3600 roku p.n.e przez zagadkową cywilizację o której do dzisiaj niewiele wiadomo. Społeczeństwo budujące te imponujące budowle zasiedlało wyspę 1000 lat i około 2500 p.n.e. zniknęło bez śladu. Na Malcie odnaleziono kilkadziesiąt obiektów megalitycznych. Wszystkie powstały w taki sam sposób. Budowano je z dopasowanych do siebie bloków piaskowca - niektóre z nich mierzą 6 metrów wysokości i ważą nawet 50 ton. Wiele z nich ze względu na swoja unikalność zostało wpisanych na listę światowego dziedzictwa UNESCO. Do nich należą Ġgantija, Ħaġar Qim, Mnajdra, Ta' Ħaġrat, Skorba i Tarxien. 

Najpierw wznoszono sarkofagi i wolnostojące bloki skalne: to tak zwany okres Skorba (ok. 4500–4100 p.n.e.) i Zebbug (ok. 4100–3800 p.n.e.). W okresie 3600–3000 p.n.e. budowano świątynie i kompleksy cmentarzy (okres Ġgantija) a w późniejszych stuleciach świątynie rozbudowywano (okres Tarxien).

Niektóre z tych obiektów, jak np. Hagar Qim, Mnajdra i Tarxien znajdują się od niedawna pod ogromnymi baldachimami, mającymi chronić je przed erozją. Zwiedzałam te miejsca jeszcze przed instalacja baldachimów, jak również w okresie późniejszym. I wprawdzie oczywiście konieczna jest ochrona dla przyszłych pokoleń, ale czar tych miejsc trochę przez to zaniknął.
Kompleksy Ħaġar Qim i Mnajdra znajdują się w południowej niezabudowanej części wyspy. Być może też dlatego są one do tej pory tak dobrze zachowane. W 1992 roku wpisano go na listę światowego dziedzictwa UNESCO. Przed wejściem na teren wykopalisk wybudowano kilka lat temu  muzeum, w którym można obejrzeć godny polecenia film w 4D, który opowiada historię ich budowy, aż po współczesność oraz podziwiać część oryginalnych rzeźb Ħaġar Qim i Mnajdry.
Ħaġar Qim
Pozostałości megalitycznych świątyń z IV i III tysiąclecie p.n.e. Kompleks odsłonięto w ramach wykopalisk archeologicznych już w 1839 roku. Znajdują się tutaj jedne z największych megalitów używanych w budowli takich konstrukcji, np. kamień o wysokości 5,2 m i wielki megalit o wadze około 20 ton. Znaleziono tutaj również m.in. figurki Maltańskiej Wenus i Siedzącej Kobiety, które dziś można podziwiać  w Muzeum Archeologicznym w La Valletta.

Mnajdra
Około 300 metrów od Hagar Qim znajduje się drugi, znacznie młodszy kompleks megalityczny z okresu od III do połowy II tysiąclecia p.n.e. Kompleks składa się z trzech sąsiadujących ze sobą świątyń, które otoczone są wspólnym murem. Świątynia jest tak zaprojektowana, że padające słońce wyznacza dni równonocy i przesilenia (lato, zima).

Ta' Ħaġrat

Kompleks pozostałości megalitycznych świątyń, datowanych na IV i III tysiąclecie p.n.e. na  obrzeżach współczesnej miejscowości Mġarr. Kompleks został odkryty w 1925 roku przez Sir Themistoclesa Zammita. W 1992 roku obiekt wpisano na listę światowego dziedzictwa UNESCO.

Skorba

ruiny świątyń megalitycznych położone w Żebbiegħ. Kompleks składa się ze Świątyni Zachodniej (ok. 3500 p.n.e-3200 p.n.e.) i nowszej Świątyni Wschodniej (ok. 3200 p.n.e.-2500 p.n.e.). W 1992 budowle wpisano na listę światowego dziedzictwa UNESCO. Dojazd do tych megalitów jest jednak słabo oznaczony i w okresie zimowym godziny otwarcia nie odpowiadają koniecznie oficjalnym danym. Nie da się jednak również ukryć, że nie wyglądało na to, aby te ruiny były jednym z głównych celów turystycznych na wyspie.

Tarxien

Kompleks budowli megalitycznych został przypadkowo odkryty w 1914 roku przez miejscowego rolnika. Obecnie znajduje sie otoczony  Obiekty wzniesiono z obrobionych bloków skalnych i ozdobiono rytymi i malowanymi dekoracjami. Wśród wzorów dominują kształty geometryczne – przede wszystkim spirale uznawane w owym czasie za symbol nieskończoności.  Budowa najstarszej świątyni datowana jest na około 3500 p.n.e. Najważniejszym znaleziskiem w tym kompleksie jest część wielkiej rzeźby – nogi należące do korpulentnej osoby. Przypuszcza się, że mogła nią być bogini płodności, której odwzorowania w postaci małych figurek znajdowano w innych świątyniach.

Borġ in-Nadur

Świątynia została zbudowana w okolicy w około 2500 roku p.n.e, podczas fazy Tarxien. Borg-Nadur nie jest zbyt dobrze zachowany i z tego co się zorientowałam niekoniecznie zawsze udostępniony dla turystów. Ja miałam szczęście zobaczyć te ruiny. Wiosną, wśród świeżej zieleni wyglądają one bardzo malowniczo.

Tal-Qadi
Megalitycznych świątynia w okolicach miejscowości Naxxar. Obecnie świątynia jest w złym stanie, z niewiele pozostaje widoczna poza ogólnym zarysie. Poza tym jest ona zazwyczaj niedostępna dla turystów. Przez mur niestety też niewiele da się zobaczyć. Szkoda.
Xemxija

Xemxija to wzgórze w północno-zachodniej części wyspy. Na tym wzgórzu znajdują się ruiny prehistorycznych budowli z różnych okresów kulturowych Malty. Miedzy innymi można podziwiać tutaj neolityczne  groby i budynki z czasów rzymskich. Wzgórze jest ogólnie dostępne i nie ma biletów wstępu. Spacer po tym terenie jest godny polecenia nie tylko ze względu na zabytki kulturowe, ale również piękne widoki.